20 ημέρες πέρασαν από το τελευταίο άρθρο, κυριολεκτικά σαν «νεράκι». Κάτι το 8ήμερο στο ΕΡΤ στο Λονδίνο (που έγινε 10ήμερο με την αναβολή της πτήσης στην επιστροφή), ένα μικρό πρόβλημα υγείας και κάποια οικογενειακά θέματα, καθυστέρησαν τόσο τη ροή των άρθρων μου στο Pokerland που έβγαλαν το προηγούμενο θέμα «εκτός επικαιρότητας». Είναι βέβαιο πια ότι λίγο- πολύ, οι περισσότεροι από τους αναγνώστες αυτού του site πραγματοποίησαν το περασμένο 20ήμερο την πρώτη τους επίσκεψη στο Λουτράκι (το περίμεναν άλλωστε τόσα χρόνια), και έβγαλαν, ιδίοις όμμασι, τα δικά τους συμπεράσματα.

Το μεγαλύτερο πρόσφατο διάστημα το πέρασα στο Λονδίνο, το οποίο αποτέλεσε την παγκόσμια πρωτεύουσα του πόκερ τον προηγούμενο μήνα. Συνεχόμενα events παγκοσμίου βεληνεκούς (WPT London, WSOP Europe και ΕPT London, με μικρότερα events ενδιάμεσα) έλαβαν χώρα τον Σεπτέμβριο στην Βρετανική πρωτεύουσα, συγκεντρώνοντας σχεδόν όλους τους μεγάλους αστέρες του παιχνιδιού, μαζί με παίκτες (συν φίλους και οικογένειες) , δημοσιογράφους και τεχνικούς, υπαλλήλους των διοργανωτών και διαφόρους επισκέπτες, που ταξίδεψαν από όλο τον κόσμο.

Ένα άτυπο φεστιβάλ πόκερ διεξήχθη τον Σεπτέμβρη στο Λονδίνο, με πολύπλευρα οφέλη για τον τουρισμό, τους διοργανωτές και τους σπόνσορες τους, τις τοπικές επιχειρήσεις και τους υπαλλήλους αυτών. Όχι για 3 μέρες ή μια εβδομάδα. Για έναν ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΜΗΝΑ.

Όντας πάντα οραματιστής και έχοντας ταξιδέψει σε πολλά events τα τελευταία τρία χρόνια, προσπάθησα να φανταστώ παρόμοιες εξελίξεις και στη δική μας χώρα. Ιδιότροπη και ιδιότυπη χώρα η δική μας, συμφωνώ με την αυθόρμητη σκέψη όλων σας. Η μοναδική στον πλανήτη που το αυτονόητο μοιάζει ουτοπία… Είπαμε όμως, δηλώνω οραματιστής! LOL

Το Λονδίνο, η Βαρκελώνη, η Πράγα, το Παρίσι, το Βερολίνο, κάποιες πόλεις της Ιταλίας, και της Αυστρίας έχουν παγιωθεί πια ως «πρωτεύουσες» για τα events του πόκερ στη Ευρώπη, λόγω της απόλυτης επιτυχίας των διοργανώσεων που έχουν διεξαχθεί σε αυτές, τα τελευταία 7 χρόνια! Το ΕΡΤ του Λονδίνου την περασμένη εβδομάδα ξεπέρασε και πάλι κάθε προηγούμενο ρεκόρ.

Γνωρίζω όμως από συζητήσεις με παίκτες και managers, κάτι που έχω νιώσει κι ο ίδιος ταξιδεύοντας στις ίδιες και ίδιες πόλεις κάθε χρόνο, ότι τα μεγάλα events ψάχνουν καινούρια venues για πόκερ. Δηλαδή ελκυστικούς προορισμούς, με άρτια οργανωμένους χώρους και πρώιμες αγορές με «γόνιμο έδαφος». Δεν θέλει και πολύ σκέψη… Η Ελλάδα πληροί όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά!

Ελκυστικούς προορισμούς με ήλιο, θάλασσα, καλό φαγητό, διασκέδαση, κανείς άλλος τόπος σαν την Ελλάδα. Στο Λονδίνο 10 μέρες δεν βγήκε ήλιος ούτε για 5 λεπτά! Ξενοδοχειακούς χώρους που μπορούν να φιλοξενήσουν με τον πιο πολυτελή τρόπο χιλιάδες επισκέπτες, η χώρα μας τους διαθέτει. Συνεδριακά κέντρα και αίθουσες όπως αυτή του London Hilton Metropole, ή του Βερολίνου, της Πράγας κλπ, υπάρχουν άφθονα στη χώρα. Πρώιμη αλλά και γόνιμη αγορά; Αρκεί κανείς να επισκεφθεί την αίθουσα πόκερ στο Λουτράκι, που χωρίς αμφισβήτηση, ΕΙΝΑΙ Η ΠΙΟ «BUSY» ΑΙΘΟΥΣΑ ΓΙΑ CASH ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ αυτή τη στιγμή. Και το ίδιο θα συμβαίνει σε κάθε αίθουσα που θα ανοίξει στην Ελλάδα στο κοντινό μέλλον και θα συμβαίνει μάλιστα για αρκετό καιρό.

Δεν υπερβάλω με αυτό που έγραψα παραπάνω. Στην υπόλοιπη Ευρώπη οι cash αίθουσες δεν γεμίζουν, παρά μόνο κατά τη διάρκεια των μεγάλων events και όχι τόσο, όσο πριν από 3 χρόνια. Για διαφόρους λόγους συμβαίνει αυτό, θα τους αναλύσω στη συνέχεια, αφού φέρω κάποια παραδείγματα.

Το Victoria Grosvenor Casino, ιστορικό πόκερ room και πρωτοπόρο στο Λονδίνο, κάποτε έσφυζε από κόσμο, τώρα σε regular ημέρες (χωρίς μεγάλα events δηλαδή) έχει το πολύ 5 τραπέζια γεμάτα (1/2 κυρίως, 2/5 maximum)και μάλιστα μόνο σε ώρες αιχμής, την υπόλοιπη ημέρα 1-2 τραπέζια, κι αν…. Επισκέφθηκα τη Βαρκελώνη σε εποχή που δεν είχε EPT, τρία τραπέζια έπαιζαν στις 10 το βράδυ (2/2 NLH και 2/2 PLO) και κάτι Sit and Go των.. €20+2…

Το Παρίσι «πέθανε», στην Ιταλία υπάρχει κίνηση αρκετή, αλλά μόνο γύρω από τον ντόρο που κάνουν τα πάρα πολλά events και τουρνουά που διοργανώνονται εκεί (και λόγω του ότι το online cash είναι «απαγορευμένο»), παραδοσιακά poker rooms στη Βιέννη δεν «βγάζουν όσο παλιά». Στην Πράγα δε βρίσκεις πάνω από 1-2 τραπέζια cash έξω από τα EPT και τα άλλα events που διοργανώνονται εκεί. Όποιον κι αν μαθαίνω ότι ταξίδεψε, τον ρωτάω, δεν ακούω και σπουδαία πράγματα. Μιζέρια δηλαδή, που μπροστά της, αυτό που γίνεται στο Λουτράκι με τα γεμάτα τραπέζια στο 60% της ημέρας και τις λίστες αναμονής των 25 και 30 ατόμων, φτάνει στα όρια του φαινομένου!

Ποιος ο λόγος που αδειάζουν οι live αίθουσες; Ο πρώτος και κύριος λόγος συγκεντρώνεται σε μια έκφραση που χρησιμοποιεί ένας «επιστήθιος» φίλος: «Δεν κουρεύουν το πρόβατο, το σφάζουν». Η νοοτροπία που επικράτησε στα Ευρωπαϊκά poker rooms είναι η ίδια με αυτή του «πάρτα όλα». Κυριάρχησαν απίστευτες γκανιότες (μέχρι και 10% χωρίς cap!) σιγά σιγά έδιωξαν τον regular επαγγελματία, που βρήκε καλύτερα στο internet ή σε private clubs. Από την άλλη, μονόπλευρες τακτικές απέναντι στον μέσο ερασιτέχνη παίκτη που είχαν να κάνουν μόνο με το «παίξε» στη στενή νοοτροπία του τζόγου, όχι με το «διασκέδασε». Όσο παίζει ο μέσος επισκέπτης χάνει και όταν δεν το διασκεδάζει μια, δυο, τρεις, δεν θα ξανάρθει, κάποια στιγμή θα φύγει και δεν θα επιστρέψει. Πράγμα που έγινε, παντού στην Ευρώπη.

Αντίθετα, στο Λας Βέγκας το cash έχει νιώσει μόνο μερικούς τριγμούς. Είναι λογικό, όσοι διάβασαν το άρθρο του Νίκου Κουρή εδώ στο Pokerland θα καταλάβουν τους λόγους (κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το άρθρο). Στο Λας Βέγκας όλη η επιχείρηση έχει στηθεί στο να «περάσει καλά» ο επισκέπτης. Όταν περνάς καλά, ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΕΙΣ, κι ας έχασες, κι ας ξόδεψες. Τα «γατόνια»του Λας Βέγκας γνωρίζουν ότι μόνο του το πόκερ δεν φτάνει για να αφήσει τον επισκέπτη με το χαμόγελο στα χείλη. Έχουν στήσει λοιπόν επιχειρήσεις που η μια βοηθά την άλλη, «στα παίρνουν» από παντού! Το πόκερ είναι ένα μέρος από αυτή τη μπίζνα, μια δραστηριότητα μέσα στις πολλές. Όταν φτάνει η ώρα για να γυρίσεις στο σπίτι νιώθεις ότι τα χρήματα σου έπιασαν τόπο, αφού πέρασες όμορφα!

Οι πελάτες ενός poker room χωρίζονται βασικά σε 2 κατηγορίες. Τους επαγγελματίες και τους περιστασιακούς επισκέπτες. Τον επαγγελματία τον κράτησαν στο Λας Βέγκας διαμορφώνοντας τις συνθήκες εκείνες που ικανοποιούσαν κατά κάποιο τρόπο το στόχο του, το «επάγγελμα» του: το να κερδίζει χρήματα παίζοντας πόκερ. Πως έγινε αυτό; Με τη χαμηλή γκανιότα. Στις περισσότερες περιπτώσεις της Ευρώπης η γκανιότα δεν κερδίζεται ίσως από κανέναν, αργά η γρήγορα μια μεγάλη μερίδα των pros κατάλαβε ότι «τελικά δεν αξίζει τον κόπο» και στράφηκε αλλού, κυρίως στο internet, που παρέχει μάλιστα και τις πιο βολικές δυνατές ανέσεις για κάθε παίκτη: Τις ανέσεις του ίδιου του σπιτιού του!

Το online πόκερ έχει κι άλλα βολικά για τον επαγγελματία και μη χαρακτηριστικά όπως δυνατότητα multitabling, προσφορά πολλών διαφορετικών stakes και παιχνιδιών, ταχύτητα στο μοίρασμα των hands, σαφώς μικρότερη γκανιότα στα μεγαλύτερα stakes. ΑΛΛΟ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΕΙΣ στο live 30 ΕΥΡΩ CAP στο 5-10 ΚΑΙ ΑΛΛΟ 2 ευρώ cap στο internet!!! Δεν είναι τυχαίο ότι πια στην Ευρώπη δεν βλέπεις επαγγελματία στα live παιχνίδια, τους έχει κερδίσει όλους το internet. Εύλογο…

Η δεύτερη κατηγορία «πελατών» είναι οι casual παίκτες, οι επισκέπτες, οι ερασιτέχνες. Εκεί είναι το κλειδί, αφού ο «μύλος» του πόκερ τους χρειάζεται, χωρίς αυτούς δεν κάνει. Αυτοί θα δώσουν ικανοποιητικό value στον επαγγελματία να εγκαταλείψει την άνεση του σπιτιού του και να εγκατασταθεί για ώρες στο poker room, πληρώνοντας με τη σειρά του rake στην αίθουσα. Η τόσο τεράστια δεξαμενή των casual παικτών (αφού πόκερ μπορεί να παίξει οποιοσδήποτε) είναι αυτή που ουσιαστικά συντηρεί τη βιομηχανία του παιχνιδιού. Είναι τόσοι πολλοί οι ερασιτέχνες που ψάχνουν να περάσουν την ώρα τους ευχάριστα, πληρώνοντας τη φυσικά, που δίνουν στο πόκερ το βασικό χαρακτηριστικό μιας επικερδούς επιχείρησης: το VOLUME. To πόκερ είναι τόσο συναρπαστικό ως παιχνίδι που αν δε σε καταστρέψει, θα σε κρατήσει φίλο του για πάντα. Με τις συνθήκες που επικρατούν στην Ευρώπη (κυρίως λόγω του rake), ο μέσος παίκτης πληρώνει πολύ πιο ακριβά τη διασκέδαση του με το πόκερ. Κάποια στιγμή το συνειδητοποιεί, δεν επιστρέφει στο παιχνίδι, αποθαρρύνει τον επαγγελματία, το volume μειώνεται, το κέρδος της επιχείρησης εξαλείφεται. VOLUME=KEΡΔΟΣ, αυτό είναι το συμπέρασμα.

Δυστυχώς, ίδια λογική με την Ευρώπη επικρατεί μέχρι στιγμής και στην Ελλάδα, ελπίζω να το καταλάβουν οι ιθύνοντες και να το αλλάξουν. Είναι πολύ μεγάλο το κόστος (μέσω της γκανιότας) για τον μέσο Έλληνα παίκτη και κάποια στιγμή θα έρθουν δύο κακά: Πρώτον το μεγάλο κόστος θα αποθαρρύνει τον επαγγελματία (ή τον wannabe pro) να ψάξει το value, και μάλιστα πολύ σύντομα. Ακούγεται ήδη, από τον πρώτο μήνα, από πολλά στόματα Ελλήνων regulars, ότι «ίσως δεν συμφέρει τελικά».

Δεύτερον θα έρθει πολύ γρήγορα η στιγμή που ο περιστασιακός παίκτης θα νιώσει μεγάλο πλήγμα στην τσέπη του, τόσο μεγάλο που θα τον αποθαρρύνει από τα συντηρηθεί ως «πελάτης» της αίθουσας. Θα του φανεί «πολύ ακριβή η διασκέδαση». Κατά κάποιο τρόπο είναι το ίδιο που συμβαίνει σε όλα τα τυχερά παιχνίδια με τη γκανιότα. Υπάρχει μια χρυσή τομή στην επιστροφή των χρημάτων που «τζιράρει» ένας παίκτης, για να συντηρηθεί και να μην αποθαρρυνθεί και φύγει οριστικά. Αν το ποσοστό της επιστροφής είναι πολύ μικρότερο από αυτή τη χρυσή τομή της συντήρησης του παίκτη, ο παίκτης χάνεται, η επιχείρηση πεθαίνει. Η γκανιότα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο Λουτράκι και ίσως και στα υπόλοιπα poker rooms που σύντομα θα ανοίξουν, είναι εξοντωτική για να συντηρηθεί το volume των παικτών. Και προσοχή κύριοι ιθύνοντες: Το VOLUME είναι αυτό που φέρνει το κέρδος…

Έχει ήδη ξεκινήσει μια μελέτη με πρωτοβουλία του Pokerland (μετά από «brainstorming» με έμπειρους και σκεπτόμενους παίκτες και managers, ΑΥΤΟΙ έχουν τη γνώση κύριοι ιθύνοντες) σχετικά με το που τελικά μπορεί να βρίσκεται αυτή η «χρυσή τομή». Ποια δηλαδή είναι τα ποσοστά του rake που θα συντηρήσουν volume παικτών και λογική απόδοση κέρδους που θα κρατήσει επί μακρόν τη βιωσιμότητα και κερδοφορία ενός poker room (σε λογικά πλαίσια και για πολύ περισσότερο από 10-12 μήνες). Θα συμπεριληφθούν και κάποιες προτάσεις για κινήσεις- βελτιώσεις που όπως πιστεύουμε θα μπορούν να εξασφαλίσουν την ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΟΚΕΡ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ, με τις καλύτερες συνθήκες για ό,τι συνεπάγεται μια τέτοια προοπτική (καζίνο, τουρισμός, τοπικές επιχειρήσεις, απασχόληση) . Θα την καταθέσουμε σε όλα τα καζίνο της χώρας, στην Επιτροπή Καζίνο, στο Υπουργείο και θα την παρουσιάσουμε και δημοσιευμένη στο Pokerland, επώνυμα.

Το παράδειγμα των Ευρωπαϊκών poker rooms στα cash games δείχνει ότι το «να σφάξεις το πρόβατο, αντί να το κουρέψεις», δεν «συμφέρει» τελικά μακροπρόθεσμα την επένδυση γύρω από τις αίθουσες πόκερ. Εξόντωσαν το παιχνίδι και κατέληξαν στο να περιμένουν μόνο τα μεγάλα events και το marketing που τα συνοδεύει, για να βάλουν rake στα κουτιά τους.

Ελπίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί και στην Ελλάδα, τα καζίνο θα προλάβουν το λάθος των υπολοίπων Ευρωπαίων (που άδειασε τα cash tables). Σε προέκταση, ελπίζουμε πως οι ιθύνοντες θα πιέσουν για κανονισμούς και νομικά πλαίσια (ο ισχύων κανονισμός είναι ΕΛΛΙΠΕΣΤΑΤΟΣ) που θα επιτρέψουν να «στρωθεί το έδαφος» σωστά στη χώρα μας, μια υπέροχη χώρα, για διάρκεια και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη γύρω από τον μικρό μεν σε σχέση με άλλες «βιομηχανίες», αλλά όχι ασήμαντο (όπως δείχνουν τα γεμάτα ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφέ στο Σαν Ρέμο, Απρίλιο μήνα) κόσμο του πόκερ.

Δηλώσαμε άλλωστε οραματιστές…